Police-Voice blog ➤
Με επιστολή του στο «ΘΕΜΑ», ο πρεσβευτής της Αγκυρας στην Αθήνα εγείρει ζήτημα σχετικά με την υπηκοότητα του Καραγκιόζη... Επικαλούμενος αποφάσεις διεθνών οργανισμών -τις οποίες ερμηνεύει με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο- αμφισβητεί εμμέσως το δικαίωμα των Ελλήνων στην πιο αγαπημένη φιγούρα της λαϊκής κουλτούρας μας
Με έκπληξη, ως προς τα επιχειρήματα που προβάλλει ο συντάκτης της, παρελήφθη η επιστολή που απέστειλε στο «ΘΕΜΑ» ο πρεσβευτής της Τουρκίας στην Αθήνα, Κερίμ Ουράς. Ο Τούρκος διπλωμάτης επαναφέρει το παλαιότερο ζήτημα της «ιδιοκτησίας», όπως αναφέρει ο ίδιος, του Καραγκιόζη.Ο κ. Ουράς εν περιλήψει ισχυρίζεται ότι ο Καραγκιόζης, ως φιγούρα του θεάτρου σκιών, είναι κτήμα της τουρκικής κουλτούρας, κάτι που πιστοποιείται από διεθνείς οργανισμούς όπως η UNESCO και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιώματων. Παίρνοντας αφορμή από την αγγλόφωνη έκδοση του protothema.gr, και συγκεκριμένα από δημοσίευμα που αφορούσε στην προαναγγελία σχετικής έκθεσης στον Φλοίσβο, ο Τούρκος πρέσβης θέλησε να «διευκρινίσει» -κατά τη διατύπωσή του- τα περί της καταγωγής του Καραγκιόζη.
Ακολουθεί η επιστολή που απέστειλε στο «ΘΕΜΑ» ο Τούρκος πρέσβης σε πιστή μετάφραση από το αγγλικό πρωτότυπο:
«Πρεσβεία της Τουρκίας στην Αθήνα
Ο Πρεσβευτής 10 Ιουλίου 2014
Αγαπητέ κύριε Διευθυντά
Με αφορμή πρόσφατη (26.06.2014) ειδησεογραφική ανάρτηση στην αγγλόφωνη διαδικτυακή έκδοση της εφημερίδας σας σχετικά με μια έκθεση για τον Karagöz στην Αθήνα, η οποία αναφερόταν στον “Καραγκιόζη” σαν “έναν χαρακτήρα του παραδοσιακού ελληνικού (σ.σ: θεάτρου) σκιών διαχρονικά κωμικό και πολυμήχανο”, θα ήθελα να κάνω μια διευκρίνιση σχετικά με την καταγωγή του.
Γνωστό μέσω των βασικών του χαρακτήρων, του “Karagöz και Hacivat”, το θέατρο σκιών είναι μια δημοφιλής λαϊκή παράδοση της Τουρκίας. Εως τα τελευταία χρόνια, ήταν μια μορφή διασκέδασης που παρουσιαζόταν σε καφενεία, πάρκα και άλλους δημόσιους χώρους, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Ο Karagöz ήταν ένα δημοφιλές είδος ψυχαγωγίας ιδιαίτερα κατά τον ιερό μήνα του Ραμαζανίου. Η παράδοση (σ.σ.: του Karagöz) ήταν επίσης σύνηθες μέρος των τελετών περιτομής για τα αγόρια. Σήμερα οι παραστάσεις του Karagöz περιορίζονται κυρίως σε θέατρα, σχολεία και εμπορικά κέντρα σε μεγάλες πόλεις, όπου εξακολουθούν να προσελκύουν θεατές.
Ο Karagöz, όπως πολλές άλλες τουρκικές παραδόσεις, υπήρξε επίσης δημοφιλής στην Ελλάδα και το ότι θεωρείται ένας ήρωας της λαϊκής παράδοσης θα πρέπει να συνιστά πηγή ικανοποίησης για όλους μας. Το γεγονός αυτό αποτελεί μάρτυρα των πολιτισμικών συγγενειών ανάμεσα στους λαούς της Τουρκίας και της Ελλάδας. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά την ιδιοκτησία του, είναι σαφές ότι ο Karagöz αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι του τουρκικού πολιτισμού. Οι βασικοί χαρακτήρες, Karagöz και Hacivat, φέρουν όλα τα γνωρίσματα και τα χρώματα του τουρκικού χιούμορ και των (σ.σ.: τουρκικών) κοινωνικών αξιών. Αυτό αποτελεί γεγονός το οποίο έχει αναγνωριστεί με επίσημη απόφαση της UNESCO. Το 2009, η UNESCO κατoχύρωσε τον Karagöz ως μία μορφή του θεάτρου σκιών στην Τουρκία και τον καταχώρησε ως μία “Αδιαμφισβήτητη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας από την Τουρκία”.
Επίσης, υπάρχει μια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιώματων επί του ζητήματος. Το Δικαστήριο ανέφερε σε απόφασή του (της 06.12.2007, υπόθεση Νο.19331/05) σχετικά με την ιδιοκτησία του Karagöz ότι “είναι δανεισμένος από τον τουρκικό πολιτισμό”.
Από την άλλη πλευρά, είμαι βέβαιος ότι ο τουρκικός χαρακτήρας του Karagöz πιθανότατα θα έβρισκε διασκεδαστικό το ότι είναι τόσο δημοφιλής στην Ελλάδα!
Με τις καλύτερες των ευχών μου,
Kerim Uras».
Η τοποθέτηση Τασούλα
Το «Πρώτο Θέμα» ζήτησε από τον υπουργό Πολιτισμού κ. Κωνσταντίνο Τασούλα να σχολιάσει την επιστολή του κ. Ουράς και να τοποθετηθεί επί των επιχειρημάτων που προβάλλει. Ο κ. Τασούλας, με το γνωστό φλέγμα του, τόνισε το «δικαίωμα» του Καραγκιόζη να δηλώνει Ελληνας. «Με αιφνιδιάζετε με το ερώτημά σας σχετικά με το εάν ο Καραγκιόζης ανήκει στην ελληνική ή την τουρκική παράδοση, όπως αιφνιδιάζομαι και από την άποψη της τουρκικής πλευράς», δήλωσε ο Ελληνας υπουργός Πολιτισμού. Και υπογράμμισε: «Εγώ ήξερα ότι ο Καραγκιόζης γίνεται συχνά “Τούρκος” με τον Χατζηαβάτη ή τον Μπάρμπα-Γιώργο ή με όσες κακουχίες τού επισωρεύει η μοίρα του. Ξέρω επίσης ότι η Ελλάδα έχει βγάλει πολλούς άξιους καραγκιοζοπαίκτες. Μάλιστα στο Μαρούσι υπάρχει και το περίφημο σχετικό μουσείο του Ευγένιου Σπαθάρη. Δεν έχω μελετήσει τα επιχειρήματα της τουρκικής πλευράς ή τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που επικαλείται. Αυτό το παραδέχομαι. Ωστόσο, εάν κρίνω από το πόση χαρά, διασκέδαση και διδαχή έχει δώσει -και δίνει- ο Καραγκιόζης στα ελληνόπουλα και πόσο απεικονίζει με το ιδιαίτερο χιούμορ του την ελληνική πραγματικότητα, αυτά και μόνο -εκτός απ’ όλα τα άλλα- μου επιβάλλουν να τον θεωρήσω Ελληνα».Η προσεκτική ανάγνωση της επιστολής του και μια υποτυπώδης έρευνα στις διεθνείς συμβάσεις που επικαλείται ο κ. Ουράς προς επίρρωση της άποψής του περί τουρκικής «ιδιοκτησίας» του Καραγκιόζη, αποκαλύπτουν ότι ο πολυαγαπημένος ήρωας του θεάτρου σκιών διαθέτει οτιδήποτε άλλο εκτός από «αδιαμφισβήτητη» -και ακόμη λιγότερο αποκλειστική- τουρκική υπηκοότητα. Οπως δήλωσε στο «ΘΕΜΑ» η κυρία Καίτη Τζιτζικώστα, πρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO, «το ότι η Τουρκία μπορεί να ενέγραψε τον Καραγκιόζη στη Σύμβαση για την Προστασία της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO δεν σημαίνει επ’ ουδενί ότι ο Καραγκιόζης πέρασε σε κρατική ιδιοκτησία ή απέκτησε συγκεκριμένη καταγωγή. Η σύμβαση διέπεται από ένα πνεύμα ακριβώς αντίθετο από αυτό που επικαλείται ο κ. Ουράς: τα μνημεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως ο Καραγκιόζης ή η μεσογειακή δίαιτα, ανήκουν στην ανθρωπότητα, όχι σε συγκεκριμένο κράτος. Αλλωστε η ιστορία του Καραγκιόζη έχει ξεκινήσει από την Ινδία, οπότε θα μπορούσε να τον διεκδικεί και αυτή ως δικό της».
Με απλά λόγια, το συμπέρασμα είναι ότι, σε ό,τι αφορά την UNESCO τουλάχιστον, ο Καραγκιόζης μπορεί να ανήκει κάλλιστα -και απολύτως νόμιμα- σε πολλές λαϊκές παραδόσεις ταυτόχρονα, ασχέτως εάν η Τουρκία ή οποιαδήποτε άλλη χώρα έχει πάρει την πρωτοβουλία να τον καταχωρήσει στη Σύμβαση της UNESCO. Επομένως, ο Καραγκιόζης δεν αποτελεί διακύβευμα μεταξύ κρατών, ούτε αφήνει περιθώρια έγερσης απαιτήσεων περί ιδιοκτησίας, πνευματικών δικαιωμάτων κ.λπ.
Οσο δε για την υποτιθέμενη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στην οποία παραπέμπει ο Τούρκος πρέσβης, πρόκειται για μια εντελώς άσχετη με το θέατρο σκιών υπόθεση. Το δικαστήριο όντως περιέλαβε τη φράση «ο Καραγκιόζης είναι δανεισμένος από τον τουρκικό πολιτισμό», πρόκειται όμως για μια αναφορά που έχει ως πραγματικό στόχο να ενημερώσει τους μη γνωρίζοντες ότι στην ελληνική καθομιλουμένη η λέξη «Καραγκιόζης» μπορεί και να χρησιμοποιηθεί ως απαξιωτικός χαρακτηρισμός. Το ότι ο κ. Ουράς επικαλείται τη συγκεκριμένη πρόταση εντελώς αποκομμένη από το συνολικό νόημα του κειμένου τελικά αποδυναμώνει το επιχείρημά του υπέρ του «Τούρκου» Καραγκιόζη.
Διαφύλαξη της ζώσας παράδοσης
Περαιτέρω ανάλυση για το ζήτημα της εθνικής πολιτογράφησης του Καραγκιόζη προσφέρει στο «ΘΕΜΑ» έμπειρο στέλεχος του υπουργείου Πολιτισμού: «Η Σύμβαση για την Προστασία της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) αποσκοπεί στην ανάδειξη και τη διαφύλαξη της ζώσας παράδοσης των λαών, αλλά και κάθε κοινότητας ανθρώπων - όσο μικρή και αν είναι αυτή. Η εγγραφή ενός στοιχείου της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς σε έναν από τους καταλόγους της σύμβασης γίνεται μεν από ένα κράτος-μέλος της σύμβασης (εφόσον είναι διακρατική), αλλά το στοιχείο δεν αποκτά την “ιθαγένεια” του κράτους-μέλους που το πρότεινε.Η εγγραφή από ένα κράτος-μέλος σημαίνει απλώς ότι στο έδαφός του υπάρχουν κοινότητες ανθρώπων που προσδιορίζονται από αυτό το στοιχείο. Εξίσου πιθανό είναι να υπάρχουν κοινότητες ανθρώπων που ασκούν το ίδιο στοιχείο σε άλλο κράτος. Επίσης, επειδή η σύμβαση αφορά στοιχεία της ζώσας παράδοσης, τα οποία μεταλλάσσονται (εμπλουτίζονται ή απομειώνονται) μέσα στον χρόνο, η "αυθεντικότητα" ή η "γνησιότητα" μιας πολιτισμικής πρακτικής είναι έννοιες που δεν γίνονται ανεκτές από τη σύμβαση. Εξυπακούεται ότι ακόμη λιγότερο ανεκτή είναι η έννοια της καταγωγής μιας πολιτισμικής παράδοσης. Μάλιστα, εάν στον φάκελο που υπέβαλε η Τουρκία για την εγγραφή του Καραγκιόζη στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της σύμβασης υπήρχε αναφορά στη “γνήσια τουρκική καταγωγή” του στοιχείου, ο φάκελος θα είχε μετά βεβαιότητας απορριφθεί. Το θέατρο σκιών είναι μια πολιτισμική παράδοση της οποίας οι ρίζες χάνονται στον χρόνο. Πιθανολογείται η προέλευσή του από την Ινδία. Μέσα από ένα μεγάλο ταξίδι στον χρόνο και στον χώρο έγινε κομμάτι της ζώσας παράδοσης πολλών λαών στη Μεσόγειο: στην Τουρκία, στην Αίγυπτο και στην Ελλάδα ο Καραγκιόζης είναι ένα πολύ δημοφιλές είδος λαϊκού θεάτρου. Η πορεία του στην Ελλάδα έχει επίσης να επιδείξει μακρά πορεία μεταλλαγών τόσο στην παρέα του (που ενσωμάτωσε χαρακτηριστικούς τύπους της ελληνικής περιφέρειας όπως ο Επτανήσιος Νιόνιος, ή ο Ρουμελιώτης Μπαρμπα-γιώργος) όσο και στο κοινό του, το οποίο από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα έγινε παιδικό και όχι προορισμένο μόνο για ενηλίκους όπως ήταν έως τότε. Η UNESCO είναι ένας οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, τα οποία δημιουργήθηκαν με σκοπό την προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης. Μέσα από τον πολιτισμό και την εκπαίδευση αποσκοπεί στην προώθηση της ειρηνικής συνύπαρξης των λαών. Η χρήση της σύμβασης για "δικαίωση" ενός λαού έναντι ενός άλλου είναι σαφώς ενάντια στο πνεύμα της».
Πηγή ➤http://www.protothema.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου