Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες
Μπαράζ διαβημάτων και παρεμβάσεων εκδηλώνει, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην έδρα της ΕΕ, προσδοκώντας να αποτρέψει την ενεργοποίηση της λίστας νομικών κυρώσεων που δρομολογήθηκαν με πρώτα ονόματα δύο Τούρκους πολίτες που διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στις έκνομες τουρκικές ενέργειες, στις θαλάσσιες ζώνες της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Οι ίδιες πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι Ερντογάν και Τσαβούσογλου έστειλαν στις Βρυξέλλες αντιπροσωπεία υπό τον γενικό διευθυντή Πολιτικών Υποθέσεων Ναυτιλίας του τουρκικού ΥΠΕΞ, Τσαγατάι Ερτσιγιές, ο οποίος προέβη σε διαβήματα προς επισήμους της ΕΕ, ενώ παράλληλα «εξήγησε τι εστί διεθνές δίκαιο» (!), με τον φακό που μόνο η Τουρκία γνωρίζει.
Επιπλέον, ο Τούρκος επίσημος προέβη σε παρουσίαση των τουρκικών θέσεων στο πλαίσιο κοινής εκδήλωσης δεξαμενής σκέψης και του Κέντρου Στρατηγικών Ερευνών του τουρκικού ΥΠΕΞ, στην οποία προσκλήθηκαν εκπρόσωποι από όλα τα κράτη-μέλη, πλην της Κυπριακής Δημοκρατίας…
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι πιέσεις της Άγκυρας για αποτροπή της έκδοσης της λίστας κυρώσεων έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο και στο πλαίσιο αυτό, ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, έχει γνωστοποιήσει προς την ΕΕ μερικά από τα «εργαλεία αντίδρασης» της Άγκυρας:
- Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», ο κ. Τσαβούσογλου άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας ενδεχομένως να ξαναμπούν στο ψυγείο, εάν και εφόσον εκδοθεί λίστα κυρώσεων για τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο. Παράνομες ενέργειες, οι οποίες «απορρέουν από νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα», όπως ισχυρίστηκε ενώπιον συγκεκριμένων κοινοτικών πρέσβεων. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ενώ οι Ευρωπαίοι πρέσβεις τραγούδησαν πριν από λίγες μέρες στον Τούρκο ΥΠΕΞ «χρόνια πολλά» (happy birthday) με την ευκαιρία των γενεθλίων του, ο ίδιος δεν δίστασε να απειλήσει ευθέως με αντίμετρα εάν και εφόσον οριστικοποιηθούν οι δρομολογούμενες κυρώσεις για το ζήτημα της ΑΟΖ.
- Οι υποδείξεις Τσαβούσογλου άγγιξαν και το προσφυγικό/μεταναστευτικό, δεδομένης της εξάρτησης της ΕΕ και κυρίως της Γερμανίας από την Άγκυρα, καθώς και το ζήτημα της Λιβύης, όπου η Τουρκία προειδοποιεί, παραπέμποντας σε ανεξέλεγκτες εξελίξεις και ενίσχυση της ισλαμικής τρομοκρατίας.
- Εάν οι κυρώσεις εκδοθούν και μάλιστα μέχρι τις 17 Φεβρουαρίου, η πρώτη αντίδραση της Άγκυρας θα είναι να απουσιάσει από τη διεθνή Σύνοδο για την Αλβανία, που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες την ίδια μέρα.
Άριστα ενημερωμένες πηγές ανέφεραν ότι δύο είναι οι βασικοί λόγοι για τους οποίους η Άγκυρα επιδιώκει να αποτρέψει τις εν λόγω κυρώσεις:
1. Αφενός, δημιουργούν οριστικό προηγούμενο και καθορίζουν τελεσίδικα τη στάση της ΕΕ στο όλο ζήτημα της κυπριακής ΑΟΖ, θεωρώντας ότι στην περίπτωση της Κύπρου η Τουρκία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, κάτι που καταρρίπτει όλη την επιχειρηματολογία της Άγκυρας. Παράλληλα, εκ των πραγμάτων ανοίγουν δρόμο στη Λευκωσία για να διεκδικήσει διεύρυνση της λίστας κυρώσεων, τόσο με φυσικά πρόσωπα όσο και με νομικές οντότητες.
2. Αφετέρου, η δρομολογούμενη ενεργοποίηση των νομικών κυρώσεων, με την τοποθέτηση στη λίστα δύο έστω Τούρκων πολιτών, εκτιμάται ότι «εκθέτει» την Τουρκία και τις ενέργειές της στην ανατολική Μεσόγειο και ενδέχεται να λειτουργήσει αποτρεπτικά στη συμμετοχή ξένων εταιρειών, τις οποίες έχει ανάγκη η Άγκυρα για υλοποίηση των προθέσεών της.
Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι η τοποθέτηση έστω δύο Τούρκων πολιτών στη λίστα κυρώσεων της ΕΕ όχι μόνο δεν υποτιμάται από την Άγκυρα, αλλά εκλαμβάνεται ως προπομπός ενδεχόμενων προβλημάτων. Δεν θεωρείται λοιπόν μόνο ως μια σημειολογική κίνηση από την ΕΕ, προς ικανοποίηση των απαιτήσεων της Λευκωσίας και του Νίκου Χριστοδουλίδη, αλλά εκλαμβάνεται ως μια πολιτική ενέργεια που καθορίζει ένα πλαίσιο το οποίο εκ των πραγμάτων βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τα όσα η Άγκυρα επιδιώκει να επιβάλει επί του εδάφους και στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο Ερντογάν διεμήνυε προς κοινοτικούς αξιωματούχους ότι «ούτε ένα όνομα» δεν πρέπει να τοποθετηθεί στη λίστα κυρώσεων της ΕΕ, ζητώντας όπως παραμείνει «κενή», ως ένα «σουβενίρ χωρίς περιεχόμενο»…
Παρά τις κινήσεις της Άγκυρας, η λίστα κυρώσεων της ΕΕ αναμένεται να εγκριθεί τις προσεχείς βδομάδες σε πολιτικό επίπεδο και τα δύο ονόματα Τούρκων πολιτών, «υψηλόβαθμων επιχειρησιακών στελεχών», να δημοσιοποιηθούν, προκειμένου να τους επιβληθεί πάγωμα περιουσιακών στοιχείων που ενδεχομένως διαθέτουν στην ΕΕ και απαγόρευση εισόδου στην ευρωπαϊκή επικράτεια. Προς τούτο, οι νομικές πράξεις που θα εκδοθούν θα περιλαμβάνουν και ρυθμιστικό κανονισμό, τον οποίο θα ετοιμάσει η Κομισιόν, ενημερώνοντας αστυνομικές Αρχές, τελωνεία και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε όλα τα κράτη-μέλη.
Όπως επανειλημμένα έχουμε δημοσιεύσει, η πρώτη λίστα κυρώσεων με την περίληψη δύο Τούρκων πολιτών δεν μπορεί να θεωρηθεί ως επαρκές μέτρο αποτροπής της τουρκικής προκλητικότητας. Ωστόσο, δεν παύει να αποτελεί μια ουσιαστική αφετηρία, ένα σημαντικό πρώτο βήμα, καθορίζοντας πλέον και πρακτικά τη στάση της Ένωσης έναντι των τουρκικών έκνομων ενεργειών και σπάζοντας το πολιτικό ταμπού κάποιων κρατών-μελών που εξαντλούνταν σε φραστικές κορώνες περί αλληλεγγύης και στήριξης της Κύπρου.
Ο «Φ» δεν πρόκειται να δημοσιοποιήσει τα ονόματα των δύο Τούρκων υψηλόβαθμων επιχειρησιακών στελεχών πριν αυτά ανακοινωθούν επισήμως από την ΕΕ, προκειμένου να αποφευχθούν νομικές επιπλοκές. Άλλωστε, ενδεχόμενη δημοσιοποίηση των ονομάτων θα λειτουργήσει αφενός ως καμπανάκι για μετακίνηση ενδεχόμενων περιουσιακών στοιχείων που διαθέτουν στην ΕΕ, ενώ ενδέχεται παράλληλα να αξιοποιηθεί σε περίπτωση προσφυγής στο Δικαστήριο της ΕΕ.
ΥΠΕΞ: Δύο ταμπλό, ένας στόχος
Σε διπλό ταμπλό κινείται ο ΥΠΕΞ Νίκος Χριστοδουλίδης, με έναν όμως στόχο, την αποκλιμάκωση της έντασης που προκαλεί η Τουρκία στις θαλάσσιες ζώνες της ΕΕ Αφενός, ο ΥΠΕΞ ζητά από συγκεκριμένα κράτη-μέλη όπως παρέμβουν προς την Άγκυρα, υπό το φως και των δρομολογούμενων κυρώσεων της ΕΕ, οι οποίες αξιοποιούνται ως μοχλός πίεσης προς την ίδια ακριβώς κατεύθυνση. Αφετέρου και σε περίπτωση κατά την οποία η Άγκυρα συνεχίσει στο ίδιο μοτίβο και δεν συνετιστεί, ο Κύπριος ΥΠΕΞ θα επιδιώξει τη διεύρυνση των κυρώσεων με την περίληψη στη λίστα κι άλλων φυσικών προσώπων, καθώς και νομικών οντοτήτων.
Κύκλοι στο ΥΠΕΞ επισημαίνουν ότι οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας δεν αποτελούν μεν αυτοσκοπό, αλλά εάν και εφόσον η Άγκυρα δεν συνετιστεί με τις κοινοτικές υποδείξεις, τότε και η Λευκωσία δεν θα έχει άλλη επιλογή από τη διεκδίκηση διεύρυνσης της λίστας. Σημειώνεται ότι οι αρχικές προτάσεις του υπουργείου Εξωτερικών για την περίληψη στη λίστα κυρώσεων πέντε φυσικών προσώπων και δύο νομικών οντοτήτων, δεν έχουν αποσυρθεί, αλλά εξακολουθούν να βρίσκονται στο τραπέζι της Ε.Ε., ενώ όπως πληροφορούμαστε, υπάρχουν κι άλλες εναλλακτικές ιδέες και προτάσεις.
Τουρκική εκστρατεία στην ΕΕ
Η αποστολή του ΥΠΕΞ της Τουρκίας υπό τον Τσαγατάι Ερτσιγιές, στην έδρα της ΕΕ, δεν περιορίστηκε μόνο στο ζήτημα της αποτροπής των δρομολογούμενων κυρώσεων κατά των δύο Τούρκων υψηλόβαθμων επιχειρησιακών στελεχών που διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στις έκνομες ενέργειες της Άγκυρας στις κυπριακές θαλάσσιες ζώνες.
Όπως πληροφορείται ο «Φ», επεκτάθηκε και στο ανυπόστατο μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, το οποίο «ανέλυσε» με τον δικό του τρόπο, κόντρα στο διεθνές δίκαιο και σε κάθε λογική, ο Γενικός Διευθυντής Πολιτικών Υποθέσεων Ναυτιλίας του τουρκικού ΥΠΕΞ.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο κ. Ερτσιγιές ενημέρωσε μάλιστα επίσημο αξιωματούχο της Ε.Ε., στο πλαίσιο συνάντησης, ότι το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης δεν είναι απλώς ένα χαρτί, αλλά αποτελεί «ένα πολιτικό πλαίσιο συμφωνίας προς υλοποίηση», καθιστώντας σαφείς τις προθέσεις της Άγκυρας, κάτι που θα πρέπει ενδεχομένως να δημιουργήσει συνθήκες ουσιαστικής αφύπνισης της Αθήνας.
Άλλωστε, ο κ. Ερτσιγιές είναι ο Τούρκος επίσημος που είχε αναλάβει και την εκστρατεία «ενημέρωσης» αναφορικά με τις έκνομες ενέργειες της Άγκυρας στις κυπριακές θαλάσσιες ζώνες, παρουσιάζοντας χάρτες και γραφήματα σε πρωτεύουσες κρατών-μελών της ΕΕ, προκειμένου να πείσει για τα δήθεν «νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα» της Τουρκίας στην ΑΟΖ ενός εκ των 27 χωρών της Ένωσης. Η πρόσκληση που είχε απευθυνθεί από κοινού, από τη δεξαμενή σκέψης που φιλοξένησε την εκδήλωση και το Κέντρο Στρατηγικών Ερευνών του ΥΠΕΞ της Τουρκίας, δεν αφήνει αμφιβολία για τις προθέσεις της Άγκυρας.
Όπως αναφέρεται, οι συμμετέχοντες στο πάνελ εφιστούν την προσοχή στις τρέχουσες εξελίξεις σχετικά με την «πολιτική» (σ.σ. όπως βαπτίστηκαν οι έκνομες ενέργειες» της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, τις διμερείς συμφωνίες της Τουρκίας και της Λιβύης «σχετικά με τη νέα γραμμή θαλάσσιων συνόρων και την ασφάλεια και τη στρατιωτική συνεργασία. Στο πλαίσιο αυτό», προστίθεται, «θα συζητηθούν λεπτομερώς οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας», κάτι που έγινε κυρίως στο πλαίσιο διμερών συναντήσεων με σαφή μηνύματα που φρόντισε να μοιράσει η αποστολή της Άγκυρας στις Βρυξέλλες, υπό τον κ. Τσαγατάι Ερτσιγιές.